بازاندیشی تئوریک و عملی کمونیسم در فروپاشی شوروی

بهجرأتمی توانگفتکهپسازجنگجهانیدوم،فروپاشیشورویمهم ترینتحولسیاسی- بین المللیدرقرنبیستمبود. اینتحولموجبپایانعمر 45 سالهدورانجنگسردونظامدوقطبیگردیدهوشرایطبنیادینجدیدیرابرنظامبین المللیتحمیلنمود. ازاینروتعدادزیادیازاندیشمندانومحققینبه ویژهدرحوزهعلومسیاسیوروابطبین المللبهپژوهشدرزمینهعلتشکستاولینتجربهعملیکمونیسموفروپاشینظام هایکمونیستیدراوایلدهه 1990 پرداختهواززوایایمختلفموضوعرابررسینموده اند. دراینمقالهنیزتلاششدهاستبهنارسایی هایکمونیسمدرتئوریونیزدرعملپرداختهشدهوازاینزوایهبهدلایلپایاننظامدوقطبیتوجهشود. دراینچارچوبمواردیمثلناتوانیدرونیکمونیسمدرپاسخگوییبهنیازهایروزجهانی،عدمتوجهبهآزادی،عدماهمیتدادنبهدموکراسی،اغراقدرنقشپرولتاریا،دیدگاهغلطدرزمینهکار،دوریازعقل گرایی،ناکارآمدیتئوریجبرتاریخی (ماتریالیسمدیالکتیک)،عدمتوجهبهملیت هاوناتوانیدرایجادپیوندایدئولوژیکمحکمبینآنهاوبالاخرهبی توجهیبهانگیزه هاوابتکاراتفردیدرقالبنارسائی هایتئوریککمونیسمتوضیحدادهشدهوسپسایننارسائی هادربعدعملینیزموردکنکاشقرارگرفتهاست. کهدرمبحثمربوطبهنارسائی هایعملیکمونیسمموضوعاتیچوننارسائی هایاقتصادانعطاف ناپذیرمتکیبربرنامه ریزیمتمرکز،ناکارآمدیوفقدانانگیزهودلگرمیدرتولیدمحصولاتکشاورزی،نارسائی هایاجتماعی،نارسائی هایسیاسیواصلاحاتگورباچفموردبررسیقرارگرفتهاست.